Karma Yem Sanayi ve Kullanılan Hammaddeler
Karma yem, fenni yem ya da fabrika yemi olarak da bilinen, insan gıdası olarak tüketilemeyecek nişasta, un, yağ, alkol sanayi yan ürünleri, hububat, baklagil gibi bitkisel ürünler ile hayvansal bazı ürünlerin, yem fabrikalarında çeşitli işlemlerden geçerek elde edilen yem karışımlarıdır.
Yem Tanımları: Yem Kanunu’na göre karma yem, hayvanların yaşama ve verim ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla, belirli sınır ve şartlar altında yedirildiğinde hayvan sağlığına zararlı olmayan organik ve inorganik maddeler veya bunların karışımından oluşur. Diğer bir tanıma göre karma yem, evcil hayvanların yüksek verim elde edebilmesini sağlamak amacıyla organik ve inorganik maddelerin karıştırılmasıyla yapılan, yapısı garanti edilmiş, ağız yoluyla tüketilen yem karışımlarıdır (Ergül, 1994).
Karma Yem Sanayisinin Önemi: Artan dünya nüfusuyla birlikte, insanların yeterli ve dengeli beslenmesi önümüzdeki yıllarda büyük bir sorun haline gelecektir. Bu bağlamda, kaliteli hayvansal ürünlerin uygun fiyatlarla ve yeterli miktarda üretilmesi kritik öneme sahiptir. Karma yem sanayi, bitkisel üretim ile hayvansal üretim arasında önemli bir köprü işlevi görmektedir. Karma yem sanayisi, bitkisel üretimden sağlanan hammaddelerle oluşturduğu ürünlerle, hayvancılık sektörüne %70 oranında girdi sağlamaktadır.
Türkiye’de Karma Yem Sanayisi: Türkiye’de karma yem sanayi, kurulu kapasitesinin altında üretim yapmaktadır. Sektörün başlıca sorunları arasında, hammade teminindeki zorluklar, modern teknolojinin yetersiz kullanımı ve yüksek üretim maliyetleri yer almaktadır. Özellikle hammaddede dışa bağımlılık, maliyetlerin dünya fiyatlarının üzerinde olmasına yol açmakta ve bu da sektörün gelişimini engellemektedir. Artan hayvansal ürün talebiyle birlikte, daha fazla yem üretimi gereklidir.
2009 yılı verilerine göre, Türkiye’de toplam 9.419.196 ton karma yem üretimi yapılmış ve 2.000.721.587 USD’lik ithalat, 275.126.382 USD’lik ihracat gerçekleştirilmiştir. Türkiye’de 465 faal yem fabrikası bulunmakta ve sektörün toplam cirosu 4,7 milyar USD seviyesindedir. Bu sektörde 26.000-27.000 kişiye istihdam sağlanmaktadır.
Sektörün Geleceği: Karma yem sektörünün geleceği, kırmızı ve beyaz et fiyatlarının seyri, hammadde ithalatı, mamul satışına yönelik yasal düzenlemeler ve ülkeler arası anlaşmalar gibi faktörlere bağlıdır. Özellikle kırmızı et fiyatlarının yüksek seyri ve canlı hayvan veya et ithalatı düzenlemeleri sektör için önemli hususlardır. Ayrıca, GDO’lu ürünlerin ithalatındaki düzenlemeler ve bu konuda devam eden davalar da sektörü etkileyecek unsurlar arasında yer almaktadır.
Karma Yem Sanayinde Kullanılan Hammaddeler: Karma yem üretiminde kullanılan başlıca hammaddeler şunlardır:
- Nişasta Sanayi Yan Ürünleri:
- Mısır Küspesi
- Mısır Glüteni
- Messarasyon Suyu
- DDGS (Dried Distiller’s Grains with Solubles – Kurutulmuş Distilasyon Suyu ve Küspesi)
- Değirmencilik Yan Ürünleri:
- Kepek
- Razmol
- Bonkalite
- Buğday Elekaltı
- Şeker Sanayi Yan Ürünleri:
- Melas
- Pancar Posası Peleti
- Yağ Sanayi Yan Ürünleri:
- Yağ
- Küspe
- Alkol Sanayi Yan Ürünleri:
- Malt Çili
- Hayvansal Ürünler:
- Et-Kemik Unu
- Balık Unu
Bu hammaddeler, yem fabrikalarında eleme, kırma, karıştırma ve diğer işlemlerle birleştirilerek hayvanların beslenmesi için uygun karma yemler haline getirilir.
