Yonca Yetiştiriciliği
Yonca, çok yıllık bir yem bitkisi olup, yüksek besin değeri ve verimi sayesinde “yem bitkilerinin kraliçesi” olarak adlandırılır. Yonca otu, diğer yem bitkilerine kıyasla daha fazla protein, vitamin ve mineral içerir. Yonca; ot, silo yemi, pelet yem, yonca unu, yer örtüsü (erozyon kontrolü) ve yeşil gübre gibi farklı şekillerde değerlendirilebilir.
Toprak Hazırlığı
Yonca, en iyi tınlı ve kumu az olan, yeterli miktarda kireç içeren topraklarda yetişir. Yonca ekilecek alanın drenajlı ve düzgün bir yüzeye sahip olması önemlidir. Yüksek taban suyu ve durgun su, yoncada verim düşüklüğüne ve zamanla seyrekleşmeye neden olur. Bu nedenle drenaj sistemleri iyi planlanmalı, 90-100 metre aralıklarla eğime dik hendekler açılarak su tahliyesi sağlanmalıdır.
Yonca tohumlarının küçük ve hassas embriyolara sahip olması nedeniyle, tohum yatağı çok dikkatli hazırlanmalıdır. Bunun için tarla birkaç kez sürülmeli, diskaro çekilmeli ve ince tırmık kullanılarak toprak iyice ufalanmalıdır. Ardından yüzey, merdane ile bastırılarak ekime hazır hale getirilmelidir.
Ekim Zamanı ve Şekli
Yonca, Akdeniz iklimine sahip bölgelerde sonbaharda, diğer serin iklim bölgelerinde ise ilkbaharda ekilmelidir. Ekim zamanı toprak sıcaklığı ve nemine bağlı olarak belirlenir. Sonbaharda ekim yapılması durumunda, ilk yılda dört kez biçim yapılabilir.
- Ekim Şekli:
Yonca, serpme veya sıraya ekim yöntemleriyle ekilir.- Serpme ekim: 3-4 kg/da
- Sıraya ekim: 1,5-2,5 kg/da
Kullanılacak tohum, saf ve sertifikalı olmalıdır. Yabancı ot tohumu içermemesi özellikle önemlidir.
Gübreleme
Yonca ekimi için iki farklı gübreleme yapılır: Ekim dönemi gübrelemesi ve bakım gübrelemesi.
- Ekim Dönemi Gübrelemesi:
- Fosfor (TSP): 13-14 kg/da
- Azot: 2-3 kg/da
- Potasyum: 15-20 kg/da
- Bakım Gübrelemesi:
Her yıl, sonbaharda 13-14 kg/da fosfor verilmelidir. Eğer 5 yıllık gübre ihtiyacı ekim sırasında karşılanacaksa, dekara 60 kg saf fosfor (150-175 kg TSP) uygulanabilir. Gübreleme öncesinde toprak analizi yaptırılması önerilir. Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüleri, ücretsiz toprak tahlili hizmeti sunmaktadır.
Sulama
Yonca, kurak ve yarı kurak iklimlerde yetişebilir. Ancak hızlı büyümesi ve yıl içinde birden fazla hasat edilmesi nedeniyle suya diğer kültür bitkilerinden daha fazla ihtiyaç duyar. Yoncanın sulama ihtiyacı; yetiştiği iklim, toprak yapısı ve taban suyu seviyesine göre değişiklik gösterir.
- Sulama Aralığı:
Her biçimde, biçimden 7-10 gün önce ve biçimden bir hafta sonra olmak üzere iki kez sulama yapılması önerilir.
Hasat
Yonca, esas olarak ot üretimi için yetiştirilir. Kuru otunda %17-18 oranında ham protein bulunur. Hasatta kalite, verim ve uzun ömürlü üretim hedeflenir. Protein verimi açısından en uygun hasat zamanı, 1/10 çiçeklenme dönemi olarak belirlenmiştir.
- Biçim Yüksekliği:
- Normal biçimler: 5-10 cm
- Kış öncesi son biçim: 15-20 cm
Bu yöntem, bitkinin kış koşullarına dayanıklı olmasını ve ilkbaharda daha iyi gelişmesini sağlar. Uygun şartlarda, yonca bir dekardan bir biçimde 1 ton yaş ot veya 250 kg kuru ot verebilir.
Kaynak: ANKARA VALİLİĞİ İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü
