Enzootik Sığır Löykozu (Enzootic Bovine Leukosis, EBL), Bovine Leukemia Virus (BLV) adı verilen bir retrovirüsün neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Hastalık genellikle lenfositlerin malign proliferasyonu ile karakterize edilir ve sığır popülasyonlarında önemli ekonomik kayıplara yol açabilir.
Hastalığın Genel Özellikleri
- Etken:
BLV, Retroviridae ailesine bağlı bir RNA virüsüdür. Bu virüs, sığırların lenfositlerinde enfeksiyona neden olur ve bağışıklık sistemini etkiler. - Bulaşma Yolları:
- Doğrudan temas: Enfekte hayvanlarla yakın temas, virüsün bulaşmasında önemli rol oynar.
- Kan yoluyla: Enjeksiyon iğneleri, cerrahi ekipman veya haşere sokmaları gibi mekanik yollarla bulaşma.
- Anneden yavruya geçiş: Enfekte ineklerden yavrularına gebelik veya doğum sırasında bulaşabilir.
- Süt ve kolostrum: Virüs, enfekte hayvanların süt ve kolostrumunda bulunabilir.
- Klinik Belirtiler:
Enzootik sığır löykozu genellikle subklinik seyreder, ancak bazı hayvanlarda ilerleyen aşamalarda klinik belirtiler görülebilir:- Lenfadenopati (lenf düğümlerinde büyüme),
- Zayıflık,
- Kilo kaybı,
- İştahsızlık,
- Azalan süt verimi.
Hastalık ilerledikçe iç organlarda tümörler oluşabilir (örneğin, kalp, karaciğer, böbrek, rahim gibi organlarda).
- Tanı:
- Serolojik testler: ELISA, Agar jel immünodiffüzyon testi (AGID),
- Moleküler testler: PCR ile virüs tespiti,
- Hematolojik inceleme: Lenfositoz saptanabilir.
- Tedavi ve Kontrol:
BLV enfeksiyonuna karşı spesifik bir tedavi yoktur. Bu nedenle, kontrol ve eradikasyon stratejileri hastalığın önlenmesine odaklanır:- Enfekte hayvanların erken teşhisi ve sürüden çıkarılması,
- Aletlerin sterilizasyonu ve enfekte olmayan hayvanlara kan yoluyla bulaşmayı önleme,
- Sürüdeki yeni hayvanların BLV açısından test edilmesi,
- Pastörize olmayan süt ve kolostrumun verilmesinin önlenmesi.
- Korunma:
- Aşı geliştirme çalışmaları devam etse de henüz piyasada onaylanmış bir aşı bulunmamaktadır.
- Bulaşmayı önlemeye yönelik biyogüvenlik önlemleri, hastalığın kontrolünde en etkili yöntemdir.
Hastalığın Önemi
Enzootik sığır löykozu, sadece hayvan sağlığını tehdit etmekle kalmaz, aynı zamanda:
- Azalan süt üretimi,
- Artan tedavi maliyetleri,
- İhracat kısıtlamaları gibi ekonomik kayıplara yol açar.
EBL’nin eradikasyonu, bir ülkenin hayvancılık sektörünün uluslararası ticarette rekabet gücünü artırması açısından önemlidir. Bu nedenle, resmi sürü sağlığı programları ve sıkı biyogüvenlik önlemleri, hastalığın kontrolü için gereklidir.
